Eḏney wikakiḏiza-na na nitrizen
1.
Aḏa kwuru kweni nitrizen?
2.
Eḏeney wirina ḏaŋwu?
3.
Aḏa kwuru kweni Eḏney wikakiḏiza-na?
4.
Eḏney wiri kakaḏizina ḏaŋwu?
5.
Ṯigiya ṯeḏi eḏney witi wikakiḏizana mac
Aḏa kwuru
kweni nitrizen?
1. Nitrizen kwiri ṯay ṯiṯiḏi aŋna Juji kwomne-na
kwizaw ki eḏney-na wiṯi ndiri yee. Kama ŋga
tatap kiṯi ndiri yee, kinde kiri Kiṯi
maci yaŋna yeri. Eḏney tatap weḏi kwomne
na kwiri na terter kwiṯi maci yaŋa ray ri riri na terter. Eḏney wunanu wiṯi-nyji
inḏǝḏǝ ŋuma, nuŋw nani wiṯi-nyji aŋraci
kimǝṯ nana, nuŋw nani wiṯinyji awcaci, ya Kiḏici aŋna.
2.
Eḏeney wirina ḏaŋwu?
Eḏney wirina ṯɔɽɔl,
A)
Eḏney wiḏi ŋuma
B)
Eḏney wiḏi ṯaŋrica
C)
Eḏney wiḏi ṯikiḏhina
ya ṯawciza
A)
Eḏney wiḏi ŋuma.
Kama ŋgwu kinde kiri keṯinyji inḏǝḏa ŋuma ŋeḏi aki ŋɔṯɽɔr.
kinde kiri keṯi inḏa aŋna ŋuma. Eḏney wu weni karbohaydret. Kwomne kweṯi karbohydrat-na.
·
Ŋwan
·
Arndi
·
Zirim
·
Rɔz
·
Bafra
·
Baṯaṯiz
·
Reɽɔŋw
·
Geme
·
Na kwomne-na
kwuṯaḏu tɔk
B)
Eḏney wiḏi ṯaŋrica
Eḏney
winde wiri wiṯi aŋraci yaŋna yǝri kimǝṯ nana. Wǝni vitamin.
Vitamin
kwiṯi nani ki kwomne na ŋgwu.
·
Kindigil-na
·
Kǝnyǝ-na
·
Ki nyamaṯi-na
·
Ki ŋwɔny-na
·
Ki shaṯa-na
·
Na kwomne na
kwuṯaḏu tɔk
C)
Eḏney wiḏi ṯikiḏhina ya ṯawciza
Eḏney
wû winde wiri wiṯi kiiḏhi aŋna. Eḏney wû weni protin.
Kwomne kweḏi protin-na kwiri kǝkǝ
·
Ŋwɔny
·
Ŋan
·
Yiithi
·
Ŋwethmen
·
Ŋwɔlogɽɔr
zuukuli kwiri ;ngwu. aḏa kwiri kwiṯiri inḏa ki zuukuli-na? ma naŋni eḏi zuukuli naaniḏa ta eca ḏa?
Aŋna
weḏi kwizignaŋ kwinaŋn kwomene kwiri-na teter eḏi aki ŋɔḏɽori ŋǝmǝŋ. Eḏi lizi
yee eḏneya wikakiḏiza-na.
ŋiliḏizi kwûmi kwiri Tɔɔr teḏi kwundaṯi.
